شبکه ها و سایت های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیسبوک، یوتیوب و غیره بینندگان خود را با محتوای تقویت کننده اختلالات خوردن، بمباران میکنند. معمولا با جستجوی تین اسپایریشن یا تینسپو (Thinspirtion or Thinspo) (به معنای به اشتراک‌گذاشتن عکس‌هایی که برای شدت دادن رژیم لاغری الهام بخش بینندگان میشوند)، پرو- آنا (pro-ana)، و پرو- میا (pro-mia) با تصاویری از اندامهای لاغر و باریک و پیشنهاداتی رو برو میشوید که شما را به سمت اختلالات خوردن سوق میدهند.
دانشکده سلامت عمومی هاپکینز بلومبرگ مطالعه ای در 2010 انجام داد که نشان میدهد وقتی واژه های پرو (pro) در کنار اختلالات خوردن (مانند پرو انورکسی) و واژه هایی مانند "حمایت از لاغری" جستجو شدند، 83 درصد از نتایج موتور جستجو، وب سایتهایی بودند که از طریق تصاویر و محتوا، اختلالات خوردن را تشویق و پشتیبانی میکردند. چون این تحقیقات در سال 2010 صورت گرفته بود، باید فرض بگیریم که محتوای پرو-آنا و غیره بیشتر و فراگیرتر شده چرا که رسانه های اجتماعی شمار این سایتها و همچنین عملکرد آنها در پشتیبانی از اشتراک ارتباط و اطلاعات را تقویت میکنند. با به وجود آمدن ارتباط بین رسانه های اجتماعی و این بیماریهای پیچیده، روانشناسان متخصص در درمان اختلالات خوردن با مشکل مواجه شده اند. چند مشخصه کلیدی رسانه های اجتماعی که آن را به فضای ایده آل برای تقویت اختلالات خوردن تبدیل میکند عبارتند از:
1- افزایش مواجهه با اطلاعات مربوط به کاهش وزن و رژیم لاغری. رژیم لاغری در فرهنگ ما هنجار شده است، بخشی از آن به این علت است که مردم در رسانه های اجتماعی رژیم لاغری، راهکارهای کاهش وزن و نتایج آن را اطلاع رسانی میکنند. هر کسی میتواند در رسانه های اجتماعی پُست بگذارد و ایدئولوژیهای ناسالم مانند این اختلالات خوردن را درست و جالب نشان دهد. مثلا تایت گپ (فاصله بین بالای رانها در هنگام صاف ایستادن) و بیکینی بریج (زمانی که استخوان لگن برجسته بوده و بیرون زده است و فاصله ای بین شکم و بیکینی ایجاد میکند) دو نمونه از ایده آلهای بدنی ناسالم هستند که به صورت گسترده در سایتهای اجتماعی هوادارن اختلالات خوردن، تبدیل به الگو و موضوع مورد بحث شده اند.
2- واسطه ای برای مقایسه اجتماعی. پیشینه نشان میدهد که مقایسه های اجتماعی بر کاهش عزت نفس تاثیر میگذارد. رسانه های اجتماعی هم از نظر عملکرد هم نام، واسطه ای برای مقایسه های اجتماعی هستند و افراد زیادی با استفاده از این تریبون، اطلاعات خود راجع به رژیمهای لاغری ناسالم و ایده آلهای بدنی را به اشتراک میگذارند. این محتواها خواسته افراد را به سمت لاغری الهام بخش (تین اسپایریشن) گمراه میکنند. در واقعیت این محتواها، منجر به احساس ناشایستگی، حقارت و نارضایتی از بدن میشوند و احساس نیاز شدید به اقدامی در زمینه محدود کردن شدید رژیم غذایی، ورزش بیش از حد یا استفراغ پس از غذا در فرد ایجاد میکنند.
3- تناقض رسانه های اجتماعی. رسانه های اجتماعی به دنبال تقویت ارتباط با دیگران هستند اما برای افرادی که در خطر اختلالات خوردن قرار دارند یا از آن رنج میبرند، انزوا و کناره گیری از روابط در دنیای واقعی را تشویق میکنند. اختلالات خوردن بیماری منزوی کننده ای هستند. برای افرادی که پیش از این دچار مشکلات و مسائلی در روابط بین فردی و اعتماد به نفس هستند، سپری کردن زمان زیادی در این فضاهای مجازی، وسیله ای برای گریز از واقعیت و انفعال و به حداقل رساندن ارتباط مستقیم با مردم شده است. رسانه های اجتماعی میتوانند احساس تعلق و ارتباط به فرد بدهند تا او در آن فضا احساس امنیت کند حتی اگر این احساس ناسالم و اشتباه باشد.
4- گمنامی. اختلالات خوردن در پنهان کاری رشد میکنند. افراد کمال گرا و افرادی که میخواهند دیگران آنها را تایید کنند، بیشتر در معرض این بیماریهای پیچیده قرار دارند و اغلب نارضایتی شدید از بدن خود و رفتارهای اختلال خوردن را پنهان میکنند. رسانه های اجتماعی در حالی که با فراهم آوردن امکان ارائه اطلاعات دروغین و خیالی در پروفایل، اجازه گمنامی نسبی به این کاربران میدهند، از طرفی احساس ارتباط و حمایت را نیز به آنها میبخشند. به این صورت رسانه های اجتماعی برای طرفداری از اختلالات خوردن بسیار جذاب است چون افراد میتوانند درباره اختلالات خوردن خود به راحتی صحبت کنند در حالی که هویتشان همچنان پنهان می ماند. اگر چه برخی جنبه های رسانه های اجتماعی میتواند در توسعه و حفظ اختلالات خوردن نقش داشته باشد، اما میتوان از آن به عنوان ابزاری برای پشتیبانی و تقویت بهبودی نیز استفاده کرد. رسانه های اجتماعی این امکان را فراهم می کنند که همتایان، یکدیگر را پشتیبانی کرده و ارتباطشان را افزایش دهند. برای افرادی که با مهارتهای بین فردی دست و پنجه نرم میکنند، فضای مجازی میتواند موقعیت خوبی برای شروع یادگیری و آغاز ارتباطها باشد.
اگر چه محتوای حمایت از اختلالات خوردن به طور روز افزون در حال رشد است، گروهها، بلاگها، اجتماعات و محتواهای متمرکز بر بهبودی و سلامت نیز میتوانند حضور داشته باشند. در تلاش برای تعلیم استفاده سالم از رسانه های اجتماعی در افرادی که از اختلالات خوردن رنج میبرند، اقداماتی باید صورت بگیرد.
