24 تیر 1399

دلایل صداهای طبیعی شکم

دسته بندی: بیماری های گوارشی نویسنده: ایران درمان بازدید: 1665
دلایل صداهای طبیعی شکم

صداهای معده و روده بخش طبیعی از فرایند گوارش و فیزیولوژی دستگاه گوارش است. اغلب مواقع این صداهای شکم توسط گوش انسان شنیده نمیشود اما هنگامی که گرسنه هستید یا پس از صرف غذا، صدای شکم ممکن است برای خود فرد یا افراد دیگری که در فاصله نزدیکی قرار دارند قابل شنیدن باشد. قار و قور شکم غیر طبیعی نیست. اما اگر صدای شکم بلند و به دفعات زیاد ایجاد شود (قابل شنیدن و بیش از اندازه) باید علت آن بررسی شود به خصوص در صورتی که دائما وجود دارد یا با علائم و نشانه های دیگری همراه است.

سر و صدای معده: سر و صدای معده ممکن است به صورت قار و قور، غلغل، غُرغُر یا زوزه شنیده شود. تمام این صداها از نظر پزشکی به عنوان borborygmi شناخته میشود. با این که این اصطلاحات توصیفی به انواع صداهای معده نسبت داده میشود، به سختی میتوان علت دقیق هر نوع صدا را شناسایی کرد. در بیشتر موارد انواع صداهای شکم بسیار شبیه هستند و اصطلاحات گفته شده ممکن است به جای هم استفاده شوند.

 

دلایل قار و قور شکم

به طور کلی دلایل سر و صدای معده و روده عبارتند از:

  • حرکت غذا در دستگاه گوارش که با انقباض عضلات دیواره معده ای روده ای همراه ست. با این انقباضات غذا در طول روده به جلو رانده میشود و در حین حرکت تجزیه و گوارش میگردد.
  • گاز معده و روده. گاز معده و روده در اثر عملکرد باکتریها و گوارش شیمیایی غذا تولید میشود.
  • غذاهای غیر قابل گوارش و مواد سخت در شکم.

 

دلایل تولید صدای بلند در شکم

اگر چه سر و صدای شکم امری طبیعی و عادی است، اما گاهی این صداها بلند و ادامه دار است. این وضعیت اگر چه ممکن است فرد را دچار خجالت زدگی کند اما ممکن است هیچ علت پزشکی جدی نداشته باشد. اگر سر و صدای شکم همراه با علائمی مانند در درد، آروغ زیاد، باد شکم، نفخ یا تغییر در اجابت مزاج (مانند اسهال یا یبوست) باشد ممکن است نشان دهنده بروز اختلالی در دستگاه گوارش باشد.

سر و صدای بلند و زیاد شکم ممکن است به عوامل زیر نسبت داده شود:

  • تحرک زیاد معده یا روده  
  • باریک شدن یا انسداد بخشی از دستگاه گوارش
  • گاز زیاد در شکم
  • مایعات زیاد در شکم
  • سوء هاضمه یا سوء جذب

 

اکنون به توضیح هر یک از این موارد میپردازیم.

  • تحرک زیاد معده یا روده

در حالت تحرک زیاد معده یا روده، حرکت دودی یا کرمی معده ای روده ای بیش از حد است. در این شرایط غذا گوارش میشود و با سرعت بالاتری در روده حرکت میکند. فرایند گوارش نیز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد. تحرک زیاد اغلب با اسهال همراه بوده و ممکن است حاصل عوامل متعددی مانند زیر باشد:

  • عفونت
  • تحریک شیمیایی (مثلا در اثر مصرف زیاد الکل، مسمومیت غذایی و سموم مصرف شده)
  • عملکرد (مانند سندرم روده تحریک پذیر یا آی بی اس و اسهال)
  • معده عصبی یا روان تنی (مانند اضطراب، استرس، ترس و هیجانات شدید دیگر)
  • آلرژی (آلرژی های غذایی)
  • باریک شدن یا انسداد بخشی از روده

حرکت غذا در مسیر باریک شده دستگاه گوارش ممکن است موجب باعث ایجاد صداهای غیر عادی شود چرا که عضله های دیواره شکم تلاش میکنند نیروی بیشتری وارد کنند تا غذا از مسیر باریک شده عبور کند. در صورتی که انسداد در بخش انتهایی روده بزرگ که مواد زاید تقریبا جامد هستند قرار داشته باشد، این صداها ممکن است مشخص نباشند اگر چه با باریک و مدادی شکل بودن مدفوع این وضعیت مشخص میشود.

برخی از عوامل انسداد بخشی از روده عبارتند از:

  • تومورها
  • شی خارجی
  • تنگی مجرا
  • گاز زیاد

گاز زیاد در شکم به دلایل مختلف ایجاد میشود از مصرف غذاهای چرب و رشد بیش از حد باکتریها گرفته تا پرخوری. تحرک گاز همراه با مواد مایع در شکم میتواند در ایجاد صدای غرغر شکم نقش داشته باشد.

  • مایعات زیاد

مایعات زیاد در شکم ممکن است به واسطه برخی فرایندها ایجاد شده باشد که عامل اسهال اسمزی یا تراوشی هستند. اسهال اسمزی حاصل مواد حل شده ای است که به خاطر عدم تحمل گلوکز نتوانسته اند در شکم جذب شوند. سایر موارد عدم تحمل مواد غذایی نیز میتواند همین تاثیر را داشته باشد. اسهال تراوشی به این علت ایجاد میشود که آبی که در لوله شکم عبور میکند حاوی سموم باکتریایی، برخی مواد تحریک کننده ترشح مثل آدامس و از این قبیل موارد است. مایعات زیاد در شکم منجر به شد و آبکی شدن مدفوع میشود. معمولا صدای قار قور شکم یکی از شواهد نفوذ پذیری زیاد جدار شکم است و اغلب صدای یک جریان مایعات شنیده میشود.

  • سوء هاضمه و سوء جذب

هر دوی این وضعیتها منجر به گاز زیاد و یا مایعات زیاد در شکم میشوند. فرایندی که منجر به سر و صدای شکم میشود پیش تر توضیح داده شد. جدا از عدم تحمل غذایی، عوامل دیگری که منجر به سوء جذب و سوء هضم میشوند عبارتند از پانکراتیت یا التهاب پانکراس، سنگ صفرا، سایر عوامل متعدد کمبود آنزیم گوارشی یا غیر فعال شدن آنها و همچنین عوامل غیر عفونی التهاب روده مانند بیماری التهابی روده.

آتیه غرب

مقالات مرتبط

چه عواملی باعث ورم معده میشوند؟ ورم معده به حالتی گفته میشود که ناحیه معده بزرگتر از حد طبیعی میشود. گاهی اوقات به این وضعیت باد کردن معده و یا ورم معده نیز...
روده بخش اعظم دستگاه گوارش را تشکیل میدهد. بیشتر فرایند گوارش در روده کوچک اتفاق می افتد در حالی که روده بزرگ آب را جذب و مواد زاید را دفع میکند. التهاب روده ها...